Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, việc sao chép giáo trình học trở thành một vấn đề gây tranh cãi trong nhiều môi trường học thuật. Điều này đặt ra câu hỏi liệu việc sao chép, dù chỉ với mục đích học tập, có vi phạm quyền tác giả hay không. Quyền tác giả bảo vệ quyền lợi của tác giả đối với sản phẩm trí tuệ mà họ sáng tạo ra, và việc sao chép các giáo trình học có thể xâm phạm đến quyền lợi này. Tuy nhiên, cũng cần phải xem xét các yếu tố như mục đích sử dụng, phạm vi sao chép và các quy định pháp lý để xác định tính hợp pháp của hành động này.
1. Quyền tác giả là gì?
Theo đó, giáo trình thuộc loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả. Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 6, Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009, 2022), có một số trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố mà không cần xin phép và không phải trả tiền nhuận bút, thù lao. Những trường hợp này bao gồm:
- Tự sao chép một bản duy nhất để phục vụ nghiên cứu khoa học hoặc giảng dạy cá nhân;
- Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận hoặc minh họa trong tác phẩm của mình;
- Trích dẫn tác phẩm cho mục đích báo chí, trong các ấn phẩm định kỳ, chương trình phát thanh, truyền hình, hoặc phim tài liệu mà không làm sai ý tác giả;
- Trích dẫn tác phẩm để giảng dạy trong nhà trường, không nhằm mục đích thương mại và không làm sai ý tác giả;
- Sao chép tác phẩm để lưu trữ trong thư viện phục vụ nghiên cứu;
- Biểu diễn tác phẩm sân khấu hoặc các loại hình nghệ thuật khác trong các buổi sinh hoạt văn hóa, tuyên truyền cổ động không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào;
- Ghi âm, ghi hình trực tiếp buổi biểu diễn để đưa tin thời sự hoặc giảng dạy;
- Chụp ảnh, quay phim tác phẩm tạo hình, kiến trúc, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng trưng bày nơi công cộng nhằm giới thiệu tác phẩm;
- Chuyển tác phẩm sang chữ nổi hoặc ngôn ngữ khác cho người khiếm thị;
- Nhập khẩu bản sao tác phẩm của người khác để sử dụng riêng.
Như vậy, nếu chỉ sao chép một bản duy nhất với mục đích học tập, nghiên cứu, giảng dạy và không nhằm mục đích thương mại, thì việc sao chép đó không được coi là vi phạm bản quyền.
Song, cần lưu ý, nếu việc sao chép không nằm trong các trường hợp được phép theo quy định tại khoản 6, Điều 1 của Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009, 2022), thì sẽ bị coi là vi phạm bản quyền và sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật.